آشنایی با تعدادی از اشتباهات رایجی که در حسابداری صورت های مالی ممکن است رخ دهد (بخش اول)، در بعضی از شرکت‌ها که صورت‌های مالی نهایی تهیه می‌شود، اشکالات عدیده‌ای در آن صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آنها مشاهده می‌شود که بعضی از آن اشکالات عمده و بعضی هم جزئی است. در رابطه با این اشکالات، موضوع عمده یا جزئی بودن آنها را باید کنار گذاشت. قصد داریم در این مقاله درباره اشتباهات رایج در حسابداری صورت‌های مالی با شما صحبت کنیم.
صورت‌های مالی نهایی که توسط امور مالی یک شرکت تهیه می‌شود، باید عاری از هرگونه اشتباهات رایج در حسابداری صورت‌های مالی اعم از عمده، جزئی، ظاهری یا از نظر اصول و استانداردهای پذیرفته شده در نرم افزار حسابداری باشد. صورت‌های مالی نهایی منعکس‌کننده عملکرد مدیریت یک شرکت طی یک سال یا دوره مالی و در واقع ویترین آن شرکت است. صورت‌های مالی که توسط شرکت‌های معتبر دنیا تهیه می‌شود، با کیفیت بسیار بالا از هر لحاظ (کاغذ، حروفچینی، رنگ‌ها، طراحی، صفحه‌بندی، محتویات و غیره) تهیه و به صورت کتابچه چاپ می‌شود.
در چنین گزارشهایی، کوچک‌ترین اشتباهی که در لیست اشتباهات رایج در حسابداری صورت‌های مالی باشد مشاهده نمی‌شود. علل این امر را می‌توان مسئولیت پذیری کسانی دانست که این گزارش‌ها را تهیه می‌کنند و همچنین به اعتبار این شرکت‌ها در جامعه مربوط می‌شود. البته تهیه چنین گزارشهایی مستلزم تحمل هزینه‌های بالایی است و برای شرکت‌های متوسط و کوچک نمی‌تواند توجیه‌پذیر باشد و انتظاری هم از این شرکت‌ها نمی‌رود که چنین هزینه‌هایی را متحمل شوند، ولی همان صورت‌های مالی که توسط بعضی از شرکت‌ها روی کاغذ معمولی و به صورت فتوکپی تهیه می‌شود و به شکل بسیار ساده‌ای است، حداقل باید به نحو صحیح و بدون هیچ‌گونه اشتباهی باشند.
نمونه‌هایی از چنین اشتباهاتی به شرح زیر است (البته موارد زیر نمونه‌هایی از آن اشتباهات بوده و لزوما شامل کلیه اشتباهات رایج در حسابداری صورت‌های مالی نیست):
- اشتباه در نوشتن نام شرکت. بیشتر موارد هم شخصیت حقوقی شرکت (سهامی عام، سهامی خاص، با مسوولیت محدود و غیره) قید نمی‌شود.
- اشتباه در نوشتن سال یا دوره مالی که صورت‌های مالی در برگیرنده آن است.
- اشتباه در نوشتن فهرست مندرجات و اجزای تشکیل‌دهنده صورت‌های مالی از قبیل سرفصل صورت‌های مالی، شماره صفحات و غیره.
- یکی از اشتباهات رایج در حسابداری صورت‌های مالی اشتباه در نوشتن اسامی و سمت اعضای هیات مدیره. گاه دیده می‌شود که اسامی هیات مدیره سال قبل که تعویض شده اند، نوشته می‌شود.
- اشتباهات تایپی فراوان در بیشتر صفحات صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن.
- اشتباهات محاسباتی(ریاضی) در بیشتر صفحات صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن.
- استفاده از علامت منها به جای پرانتز در موارد کاهش مبالغ در صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن. علامت منها برای نمایش کاهش مبالغ در حسابداری، بی‌معنی است و باید از علامت پرانتز استفاده شود.
- استفاده از یک خط به جای دو خط در ته جمع‌های صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن.
- مطابقت نداشتن نام سرفصل حساب‌ها در صورت‌های مالی با نام آنها در یادداشت‌های پیوست صورت‌های مالی.
- استفاده از نام‌های غلط برای سرفصل حساب‌ها در صورت‌های مالی.
- درج نشدن عباراتی نظیر «جمع دارایی‌های جاری»، «جمع دارایی‌های غیرجاری، «جمع بدهی‌های جاری» و غیره در صورت‌های مالی.
- درج نام سرفصل حساب‌هایی که در صورت‌های مالی، مانده آنها در پایان سال یا دوره مالی جاری و پایان سال یا دوره مالی مقایسه‌ای قبل صفر است.
- درج نشدن صحیح ارقام مقایسه‌ای سال یا دوره مالی قبل در صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن.
- درج نشدن عبارت «تجدید ارائه شده» در بالای ستون ارقام مقایسه‌ای صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن در مواقعی که تجدید ارائه‌ای صورت گرفته باشد.
- از اشتباهات رایج در حسابداری صورت‌های مالی ننوشتن جمله «یادداشت‌های پیوست صورت‌های مالی جزء لاینفک صورت‌های مالی است» در ذیل صورت‌های مالی اساسی.
- اشتباه در درج شماره یادداشت‌های پیوست صورت‌های مالی در صورت‌های مالی اساسی.
- ننوشتن لغت «ریال» یا «میلیون ریال» و غیره در بالای ارقام صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست آن.
- در مواردی که یک شرکت در هر دو سال یا دوره مالی (سال یا دوره مالی جاری و سال یا دوره مالی مقایسه‌ای قبل) سود انباشته یا زیان انباشته داشته، در صورت‌های مالی عبارت «سود(زیان) انباشته» نوشته می‌شود. در صورتی که این شرکت در سال یا دوره مالی جاری و سال یا دوره مالی قبل که به صورت مقایسه‌ای ارائه شده، سود انباشته داشته باشد، دیگر نیازی به استفاده از لغت «زیان» نخواهد بود و کافی است که نوشته شود: «سود انباشته».
- تایپ نشدن صحیح ارقام، طوری که کلیه یکان، دهگان، صدگان و غیره آنها درست در یک ستون و زیر هم قرار نمی‌گیرد.
