آشنایی با تعدادی از اشتباهات رایجی که در حسابداری صورت های مالی ممکن است رخ دهد (بخش دوم)، میتوان گفت اشتباهات رایج در حسابداری صورتهای مالی و یادداشتهای پیوست بعضی از شرکتها مشاهده میشود (اشتباهات ظاهری و نه از نظر استانداردهای حسابداری)، به احتمال زیاد در اثر بی دقتی، بیتوجهی یا نداشتن آگاهی تهیهکنندگان آنها رخ میدهد زیرا برای آنها صورتهای مالی نهایی و یادداشتهای پیوست آنها فاقد ارزش چندانی بوده و تنها یک نوع رفع تکلیف به حساب میآید.
علل وجود اشتباهات در تهیه صورتهای مالی و یادداشتهای پیوست آن متعدد است و علاوه بر مواردی که در فوق به آنها اشاره شد، شاید مهمترین علت آن، نبود وجدان کاری باشد. یکی دیگر از علل این اشتباهات این است که مسئولان تهیه صورتهای مالی، در هر حال، پاداش بستن حسابها و سایر مزایای مربوطه خود را دریافت میدارند، چه این صورتهای مالی را به نحو خوب و مطلوب تهیه کنند و چه آنها را با صدها اشکال از انواع مختلف (ناقص و نامطلوب) ارائه دهند.
- جدا نکردن ارقام به صورت سه رقم، سه رقم از سمت راست توسط علامت(،) یا هر نوع علامت دیگری.
- استفاده نکردن از علامتهای ویرگول(،)، نقطه (.) و غیره در جایهای مناسب نوشتهها.
- ننوشتن شرح در مقابل بعضی از ارقام در صورتهای مالی و یادداشتهای پیوست آن.
- ننوشتن جمله «از آنجا که اجزای سود و زیان جامع محدود به سود (زیان) خالص سال یا دوره و تعدیلات سنواتی است، صورت سود و زیان جامع ارائه نشده است» در ذیل صورت سود و زیان در مواقعی که به این دلیل صورت سود و زیان جامع ارائه نمیشود.
- از اشتباهات رایج در حسابداری صورتهای مالی در «صورت جریان وجوه نقد» (غیر از اشتباهات در محاسبات ارقام)، از قبیل نوشتن عبارت «اضافات در داراییهای ثابت مشهود» به جای » وجوه پرداختی بابت خرید داراییهای ثابت مشهود» یا استفاده از عبارت «افزایش سرمایه» به جای استفاده از عبارت «وجوه حاصل از افزایش سرمایه» و اشتباهات دیگری از این قبیل
- اشتباهات در نوشتن تاریخچه فعالیت شرکت، سال تاسیس، شماره ثبت، فعالیت اصلی و فرعی شرکت و تعداد کارکنان.
- اشتباهات در نوشتن مبنای تهیه صورتهای مالی.
- اشتباهات در نوشتن اهم رویههای حسابداری استفاده شده در شرکت. برای مثال، اگر بهای تمام شده موجودی مواد اولیه به روش «میانگین موزون» تعیین میشود، نوشته میشود که از روش «اولین صادره از اولین وارده» استفاده میشود.
- اشتباهات در نوشتن نرخهای استهلاک و روشهای استهلاک مورد استفاده.
- در صورتی که یک شرکت از نرخها و روشهای استهلاک موضوع ماده ۱۵۱ قانون مالیاتهای مستقیم مصوب اسفند ماه ۱۳۶۶ و اصلاحیههای بعدی آن استفاده میکند، عبارت «استهلاک داراییهای ثابت مشهود با توجه به عمر مفید برآوردی داراییهای مربوط» در قسمت اهم رویههای حسابداری در رابطه با استهلاک داراییهای ثابت مشهود درج میشود.
- از اشتباهات رایج در حسابداری صورتهای مالی درج اقلام مقایسهای سال یا دوره مالی قبل در یادداشتهای پیوست صورتهای مالی.
- مطابقت نداشتن مبالغ تشکیلدهنده یادداشتهای جزء یادداشتهای پیوست صورتهای مالی با مبالغ یادداشتهای پیوست صورتهای مالی و همچنین اشتباهات در شماره عطفها.
- در رابطه با حسابهای دریافتنی در یادداشتهای پیوست صورتهای مالی، هرگاه ذخیره مطالبات مشکوکالوصول در نظر گرفته نشده، ستونی برای این منظور در نظر گرفته میشود که به هیچ وجه نیازی به این ستون نیست.
- در رابطه با موجودی مواد و کالا هم مورد فوق وجود دارد. یک شرکت ذخیره کاهش ارزش موجودی ندارد؛ ولی ستونی برای آن در یادداشتهای پیوست صورتهای مالی در نظر میگیرد.
- اشتباهات متعدد در یادداشت مربوط به ذخیره مالیات از قبیل مبلغ سود(زیان) ابرازی، درآمد مشمول مالیات و سایر اطلاعات مندرج در این یادداشت.
- از اشتباهات رایج در حسابداری صورتهای مالی درج مقدار یا تعداد کالای فروش رفته در طی سال یا دوره مالی مورد نظر.
- درج نشدن اقلام مقایسهای برای بعضی از یادداشتهای پیوست صورتهای مالی.
- توجه نکردن به صفحهبندی متن که به طرز شکیلی باشد.
- اشتباهات در شرح یادداشتهای پیوست صورتهای مالی.
اگر مسئولان تهیه صورتهای مالی و یادداشتهای پیوست این شرکتها (بعضی از شرکتها) به خود زحمت دهند که حتی برای یکبار، صورتهای مالی و یادداشتهای پیوست آن را بعد از تهیه و تایپ به دقت مطالعه و کلیه مطالب فوق و سایر مطالبی را که اصولاً ضروری است کنترل کنند، صورتهای مالی این شرکتها عاری از اشکالات ظاهری (اشکالات غیرمرتبط با استانداردهای حسابداری و اشکالاتی که در اثر عدم آگاهی ایجاد میشود) خواهد بود.